Hoe diep moet een aardpen de grond in?
Een goed functionerende aardpen is letterlijk de basis van een veilige elektrische installatie. Toch krijgen we als elektriciens vaak de vraag: “Aardpen slaan, hoe diep moet dat eigenlijk?” of “Hoe diep moet een aardpen de grond in?”. Het klinkt als een eenvoudige klus – een stalen pin in de grond slaan – maar de diepte en kwaliteit van de plaatsing bepalen of uw installatie straks veilig is of niet. In dit artikel leg ik u stap voor stap uit waar u rekening mee moet houden.
Wat doet een aardpen precies?
Een aardpen zorgt ervoor dat eventuele foutstromen veilig de grond in verdwijnen. Zonder aardpen kan spanning zich ophopen in uw elektrische installatie en bij aanraking levensgevaarlijk zijn. De pen staat in contact met de aarde, die fungeert als enorme geleider. Dit is de reden dat een aardpen verplicht is volgens de NEN 1010-norm.
- De diepte van een aardpen is afhankelijk van de bodemsamenstelling en de vereiste weerstand. Over het algemeen geldt:
- In zandgrond moet de pen vaak dieper worden geslagen om voldoende geleiding te krijgen.
- In klei of veengrond is de weerstand meestal sneller laag genoeg en kan een kortere pen al volstaan.
De vuistregel is dat een aardpen minimaal 2 tot 3 meter diep de grond in moet. Soms is één pen niet genoeg en zijn er meerdere pennen of langere varianten nodig. Een elektricien meet altijd na of de weerstand voldoet.
Het verschil tussen een aardpen en een aardlekschakelaar
Veel huiseigenaren denken dat een aardpen en een aardlekschakelaar hetzelfde doen, maar dat klopt niet. Het belangrijkste verschil tussen een aardpen en een aardlekschakelaar is dat de aardpen de spanning direct de grond in leidt, terwijl de aardlekschakelaar alleen de stroom uitschakelt wanneer er een lek wordt gedetecteerd. Beide onderdelen zijn dus nodig om een installatie écht veilig te maken.
Hoe diep moet een aardpen de grond in bij een woning?
Voor woningen geldt doorgaans dat een aardpen van 2,5 tot 4 meter voldoende is, mits de bodem geleidend genoeg is. Bij nieuwbouwprojecten of renovaties kan het zijn dat de pen dieper moet, bijvoorbeeld tot 6 meter. Vooral bij droge zandgrond kan dit het geval zijn.
Bij bedrijfspanden en installaties met hogere belasting kan de eis strenger zijn en is een diepere of meervoudige aardingsconstructie nodig.
Bodem en omstandigheden spelen een rol
De diepte van een aardpen is dus geen vast getal. Een elektricien bekijkt altijd:
- Grondsoort (zand, klei, veen, rotsachtig)
- Grondwaterstand (hoger grondwater → betere geleiding)
- Omgeving (steden hebben vaak andere eisen dan landelijke gebieden)
- Gebruik van de installatie (woning, bedrijf, laadpaal, zonnepanelen)
Praktijkvoorbeeld
Laatst sloegen wij een aardpen bij een woning in de omgeving van Utrecht. Na 2,5 meter bleek de weerstand nog te hoog te zijn. We zijn doorgegaan tot 4 meter voordat de meting voldeed aan de norm. In een ander geval, bij een woning in kleigrond in Friesland, volstond een pen van 2 meter.
Dit laat zien dat “hoe diep moet een aardpen de grond in” altijd afhankelijk is van de situatie.
Na het slaan van de aardpen is een meting verplicht. Een ervaren elektricien beschikt over meetapparatuur waarmee de weerstand gecontroleerd wordt. Pas als deze lager is dan de norm (meestal onder de 166 ohm), kan de installatie veilig in gebruik worden genomen.
Gevaren van een slechte of te korte aardpen
- Onvoldoende veiligheid: foutstromen kunnen niet goed wegvloeien.
- Risico op elektrocutie: spanning kan op apparaten of metalen delen blijven staan.
- Problemen met keuring of verzekering: zonder goedgekeurde aardpen kan een installatie worden afgekeurd.
- Storingen: gevoelige apparatuur zoals zonnepanelen, laadpalen of domotica kan sneller defect raken.
Wanneer meerdere aardpennen nodig zijn
Soms is één aardpen simpelweg niet voldoende. Dan worden er meerdere pennen geslagen en met een aardrail verbonden. Dit gebeurt vaak bij grotere installaties, bij slechte bodemgesteldheid of wanneer er extra zekerheid vereist is, bijvoorbeeld in de industrie.
Waarom zelf proberen meestal geen goed idee is
Op internet zijn handleidingen te vinden om zelf een aardpen te slaan. In theorie kan dit, maar in de praktijk gaat het vaak fout.
- Er wordt te kort geslagen.
- Er wordt niet gemeten.
- De verbinding met de installatie is niet correct.
Een aardpen lijkt een simpel stuk staal, maar het gaat om veiligheid en verantwoordelijkheid. Een erkend elektricien weet precies hoe diep de pen moet en kan dit aantoonbaar maken met een meetrapport.
Conclusie
De vraag “Aardpen slaan, hoe diep?” of “Hoe diep moet een aardpen de grond in?” heeft geen eenduidig antwoord. Het hangt af van de bodem, de grondwaterstand en het type installatie. Als richtlijn geldt 2,5 tot 4 meter voor woningen, maar de enige manier om zeker te weten of de pen voldoet is door na afloop de weerstand te meten.
Wilt u een aardpen laten slaan of uw bestaande aarding laten controleren? Dan is het verstandig om dit door een ervaren elektricien te laten doen. Zo bent u verzekerd van een veilige installatie die voldoet aan de wettelijke normen.
